Mijn vorige blog van 21 oktober 2015 “Dreigt totale winkelleegstand voor plaatsen tot 50.000 inwoners?” op basis van een blog van Cor Molenaar heeft vele reacties, meningen en visies opgeleverd. Hiervoor mijn hartelijk dank! In deze blog zal ik de reacties, meningen en visies voor u samenvatten.

1. Branchebreed en voor de sector als totaal is de toekomst voor winkels een zonnige. De netto aantal vierkante meters winkelruimte blijft ongeveer hetzelfde, onderbouwd door Hans van Tellingen in:
   1. http://shoppermarketingupdate.nl/10681/netto-aantal-vierkante-meters-winkelruimte-blijft-ongeveer-hetzelfde/
   2. Het begin 2016 te verschijnen boek #WatNouEindeVanWinkels zal dit verder onderbouwen
   3. ‘Fysieke winkel is het hart van customer journey’ http://strabo.nl/cms/filemanager/files/On-Ofline.pdf
2. Nieuwe ‘dorpswinkels’ zullen ontstaan als ontmoetingsplaats met een mix van voorzieningen. Kijk ook eens vanuit een stedenbouwkundige benadering: onder andere Riek Bakker. De steden, die eigenlijk geen historie hebben lopen grotere risico’s dan historische steden van veel kleinere omvang met erfgoed (Tony Wijntuin, Frank Menger en Gerard Waanders en Commentaren Linkedin groep Erfgoed 2.0).
3. Totale winkelleegstand? Wat een onzin! Op dit moment speelt een aantal autonome ontwikkelingen in de winkelmarkt waarvan demografische trends (met name vergrijzing en krimp) en de snelle opmars van Internet als aankoopkanaal de grootste stempel drukken op het winkellandschap. Er blijven volop kansen voor fysieke winkels. Er moet een gemeentelijke visie zijn, maar die moet er al meer dan tien jaar zijn. Leegstand is een politiek probleem (Commentaren Linkedin groep Binnenlands Bestuur).
4. Wat een kortzichtige gedachte weer. Het gaat hier niet om alleen een taak van de gemeente. De gemeente faciliteert alleen. Het gaat om het bredere perspectief en de taak alle betrokken stakeholders: naast gemeente zijn dit ondernemers en vastgoed. De leegstaand wordt dus niet (alleen) door de gemeenten veroorzaakt. Er is gewoon geen of te weinig gezamenlijke visie en belang. Er is maar een gezamenlijk belang namelijk: de consument bedienen (Marc Majolee)
5. De koopstromenanalyse van I&O moet de basis zijn voor het beleid. Het koopgedrag (klantengedrag en klantenmotivatie) van consument is bepalend voor de noodzaak van winkels. Neem koopbarrières weg, want leuke winkels (hedonisch) zijn ook belangrijk voor de leefbaarheid van een plaats! Er zijn grote consequenties voor maatschappij en bedrijven met als voorbeeld in vooral Noord-Engeland een stedelijke ontwikkeling van 100 jaar geleden (Cor Molenaar).
6. Winkelleegstand met gevolgen voor of door (reactie Frans van der Reep):
   1. Maatschappelijke uitsluiting als de nieuwste trend
   2. Platformisering van samenleving: digitaal kolonialisme of social business? http://www.fransvanderreep.com/wp-content/uploads/2015/06/TVSV02-2015-14-17.pdf
   3. De gevaren van het ‘nieuwe delen’ met als kern daling van de maatschappelijke transactiekosten http://www.fransvanderreep.com/2015/07/09/de-gevaren-van-het-nieuwe-delen/
   4. Een actuele maatschappelijke ontwikkeling met de Middeleeuwen als metafoor http://www.fransvanderreep.com/wp-content/uploads/2012/05/De_middeleeuwen_in_het_internettijdperk1.pdf
   5. Marktsegmentatie “3c, Internet and Retail. Towards a new segmentation? European Retail Digest, Issue 49, 2006, p55-60” http://www.fransvanderreep.com/wp-content/uploads/2012/05/Issue49Article14.pdf, http://www.fransvanderreep.com/wp-content/uploads/2012/05/Opzij-Kotler-Tijdschrift-voor-Marketing-september-2005-definitief.pdf
   6. e-marketing http://www.fransvanderreep.com/wp-content/uploads/2014/08/boekje-marketing-Engelse-versie-23-sept.pdf
7. Interessante oplossingsdenkrichtingen. Van belang is ook dat er zo mogelijk unieke speciaalzaken zijn die naast de vele ketenrepresentanten voor een eigen karakter van het winkelgebied zorgen (Winfried Temme).
8. Cor Molenaars visie wordt grotendeels onderschreven, maar de cruciale vraag moet niet zijn wat is goed voor de gemeente of voor de ontwikkelaar maar wat is goed voor de consument. Vanuit een branding model moet voor de doelgroep bepaald worden hoe de Custumer Journey er uit ziet en vervolgens een moet een roadmap ontwikkeld worden voor de te ontwikkelen activiteiten. Het is een illusie dat alles in een keer gedaan kan worden (John Berghoff).
9. Aandacht voor het sociale karakter en bijdrage aan de leefbaarheid van een gemeente. Een gemeente zonder waardevolle voorzieningen zal onherroepelijk inwoners gaan verliezen wat ultimo ook slecht is voor de financiële positie van een gemeente (Steven Hoen).
10. De winkelstraten zijn verworden tot een eenheidsworst van ketens en producten die ook online te koop zijn. De meeste middelgrotestadscentra zijn opgetrokken in sfeerloze betonlook, waar je ook nog een kapitaal kwijt bent om je auto te parkeren. Vaak duurder dan de leveringskosten van online winkels. Dat nodigt niet uit tot fun shoppen en bijbehorende impulsaankopen, horecabestedingen etc. De ondernemer moet weer terug in het straatbeeld, niet de franchiser en parkeren moet niet de melkkoe zijn. In Horst (gemeente van 40.000, geen parkeergeld) staat nu 1 pand leeg, in Venray (gemeente 45.000, wel parkeergeld) staat 10% leeg (Jolanda)
11. Natuurlijk verdwijnen niet alle winkels, maar het is zaak met visie in te spelen op compactere centra met smoel. Het stevig schrappen van overaanbod wordt gemist en het echt regionaal denken met als voorbeeld Apeldoorn, die de regio op zijn kop zet. Het rondkrijgen van de exploitatie en problemen met het grondbedrijf of politiek wensen en groeidenken zijn hier leidend in plaats van de vraag, de consumenten en de schade aan de binnenstad (Cees-Jan Pen).
12. Een regierol van de provincie is juist noodzaak zoals Cor Molenaar bepleit, met name om vaak onrealistische nieuwbouwdromen van gemeenten in te tomen. Visieontwikkeling en de aanpak van lokale winkelcentra ligt natuurlijk bij gemeente en ondernemers (Dennis Melenhorst).

Conclusie:

Uit de vele uiteenlopende reacties, meningen en visies blijkt dat dé uitdaging voor het oplossen van winkelleegstand samenwerking is. Samenwerking door vastgoedeigenaren, winkeliers, maar ook door gemeenten met het centraal stellen van de consument en burger!

De gemeentelijke omgevingsvisie met visie op winkelcentra is hét instrument voor visie en participatie van alle belanghebbenden om gezamenlijk te werken aan de toekomst van winkelcentra in de gemeente. De gemeente staat als overheid nu eenmaal het dichtst bij “de burger”. Een rol voor de provincie is slechts weggelegd als ultieme remedie.

Hoe denkt u hierover? Ik ben benieuwd naar uw reactie.