Verliest uw gemeente het voordeel van participatie bij gebiedsontwikkelingen? - Aranto

Verliest uw gemeente het voordeel van participatie bij gebiedsontwikkelingen?

In de nieuwe Omgevingswet wordt van initiatiefnemers verwacht dat zij bij plannen vroegtijdig participatie van de omgeving initiëren, maar wat wordt met participatie eigenlijk bedoeld?

Wat is participatie?

Participatie is het in een vroegtijdig stadium actief betrekken van belanghebbenden in uw gemeente bij complexe (bouw)plannen in hun omgeving. Van cruciaal belang is het om burgers, bedrijven en andere belanghebbenden in het besluitvormingsproces van een ontwikkeling in een gebied actief te betrekken en echt te luisteren om een gebied duurzaam mét hen te ontwikkelen, in plaats van vóór hen. Met als voordelen:

  • Inbreng van lokale kennis, ideeën, visies en belangen;
  • het vergroten van het draagvlak en acceptatie van besluiten;
  • het actief betrekken vergroot het vertrouwen in de overheid;
  • een aanzienlijke tijd- en geldwinst door minder tijdrovende procedures na besluitvorming.

Dit is uitgebreid beschreven in mijn co-blog ‘Participatie vereist voor duurzame gebiedsontwikkeling‘.

Participatie risicoloos voor gebiedsontwikkelingen?

Participatie bij gebiedsontwikkelingen in gemeenten is niet zonder risico. Bij een onzorgvuldig participatieproces in uw gemeente zijn er de volgende risico’s:

  1. Populistische raadsleden en wethouders willen zichzelf koste wat kost profileren en kapen het participatieproces. De partijstandpunten veranderen naargelang de publieke opinie Dit vergroot het afbreukrisico voor goede duurzame gebiedsontwikkelingen.
  2. Participatie wordt een “verplichte ambtelijke bureaucratische stap” in het proces. Door de eenzijdiger wordende samenstelling van colleges en raadsleden met meer mensen met een ambtelijke achtergrond ten nadele van andere beroepen vindt verambtelijking plaats. Deze verambtelijking neutraliseert alle voordelen van participatie en zorgt wel voor extra tijd.
  3. Raadsleden en wethouders houden zich wel aan de regels, maar handelen niet integer met als vormen van on-integer gedrag:
    1. Legaal gesjoemel van politici binnen de regels, maar deze kunnen ethisch niet door de beugel en roepen wantrouwen op bij het publiek.
    2. Politici slaan door in hun drang om zich aan te passen aan de mores en opvattingen van hun omgeving.
    3. Het bedrijven van cliëntelisme door politici.

Deze risico’s worden in Hoofdstuk 2 van het boek “Heren, hoeren, heiligen – Over publiek leiderschap en vertrouwen” van Basile Lemaire op een heldere en verfrissende wijze beschreven.

Wanneer participatie?

Voor complexe en ingrijpende projecten is een brede verkenning en een vroegtijdige actieve en betrokken participatie in een vroeg stadium zeer gewenst om te leiden tot een gedragen voorkeursrichting en gecoördineerde uitvoering. De voorwaarden zijn:

  1. Wethouders, raadsleden en ambtenaren hebben de wil om de fysieke leefomgeving integraal te benaderen en zij hebben geen risicomijdend gedrag.
  2. Er is ruimte voor initiatieven.
  3. Uw gemeente beschikt over ambtenaren met voldoende kennis en vaardigheden.

Het venijn zit aan het einde van de besluitvorming als een besluit eenmaal genomen is genomen. Raadsleden en wethouders moeten dan durven doorpakken en niet in de valkuil van populisme vervallen.

Conclusie

Daadwerkelijke participatie bij gebiedsontwikkelingen heeft vele voordelen. Of de voordelen benut worden in uw gemeente is afhankelijk van de kwaliteit en vaardigheden van uw raadsleden, uw wethouders en ambtenaren in uw gemeente. Risico’s zijn populisme, de toename van ambtenaren in de raad en het college en de integriteit van uw raadsleden en wethouders.

Deel dit artikel

Bestel mijn boek 'Duurzame gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet?'

Duurzame gebiedsontwikkeling is essentieel om de vernietiging van de aarde tegen te gaan. Onze planeet biedt voldoende capaciteit voor ieders behoefte - maar dan moet er wel drastisch iets veranderen. Mijn boek werpt een kritisch licht deze veranderingen.

boek-Duurzame-gebiedsontwikkeling-en-de-Omgevingswet

Gerelateerde berichten

Misschien ook interessant voor u?

01/10/19
Dé 10 redenen om mijn boek “Duurzame gebiedsontwikkeling en de Omgevingswet” te lezen

Het boek is ook leesbaar en geschikt voor niet-ingewijden, want de leefomgeving is met de Omgevingswet een verantwoordelijkheid van ons…

Lees meer   

19/03/18
Bruisende binnenstad met vervuilende auto’s of schone lucht?

Komende woensdag 21 maart 2018 staan de gemeenteraadsverkiezingen voor de deur. Een van de thema’s, die ook landelijk speelt, zijn…

Lees meer   

15/11/17
Omgevingswetspel? “Mens erger je niet!”

In september ben ik in mijn woongemeente naar een avond over de Omgevingswet geweest. Mijn verwachtingen waren vooraf hooggespannen en…

Lees meer   

4 gedachten over “Verliest uw gemeente het voordeel van participatie bij gebiedsontwikkelingen?”

  1. Fijn verhaal Arno.

    We leven in spannende tijden met de Right to Challenge in WMO en Bibliotheekwet, Buurtrechten en andere uitdagingen voor burgerparticipatie en overheidsparticipatie. Ook in de meer fysieke sector. De omgevingswet.
    Heb wel enkele kanttekeningen bij je verhaal. Zo denk ik niet dat individu, organisatie en omgeving van de organisatie rondom participatie van alles nog van de grond moeten opbouwen. Er zijn al talloze voorbeelden te vinden van samen gedragen ontwikkelingen. Op gebied van vastgoed of in sport/sociale/groen/cultuur etc. sector.

    Het addertje zit bij de ‘complexe bouwplannen in hun omgeving’. Juist dan is het van belang samen te ontwerpen in een omgeving die vertrouwen geeft en ieders inbreng een juiste plek geeft. Want alleen samen kun je meer efficient, eenvoudiger, stappen uitsparend de verantwoordelijkheid leggen waar die hoort. Ook bij de burger.

    Tot slot nog een vraag: als burgers steeds meer ambtenarentaal gebuiken en ambtenaren meer burgertaal, wat is dan het probleem als die taalkundige ambtenaren (overigens niet in gemeente waar ze werkzaam zijn) in de Raad of College deelnemen?

    Groet, Daniël

    1. Beste Daniël,

      Allereerst dank voor je positieve reactie en je goede aanvullingen.

      Het ambtenaren taalgebruik van raadsleden en colleges is niet het risico, maar de ambtelijke “mindset” en cultuur zoals op een heldere en verfrissende wijze beschreven in Hoofdstuk 2 van het boek “Heren, hoeren, heiligen – Over publiek leiderschap en vertrouwen” van Basile Lemaire.

      Groet, Arno

  2. Participatie is een kernbegrip in de Omgevingswet. Het vergt veel van een lokale gemeenschap om effectief mee te denken in het fysieke domein.

    De Johan van Oldenbarnevelstichting brengt in de seminars over de Omgevingswet aan de orde dat er een omdenken moet plaats vinden in al het gemeentelijk handelen.

    Bij aanleg van pleinen, wegen en parken zal de omgevingsmakelaar met de diverse gemeentelijke sectoren aan de slag moeten met de inwoners van een stad of dorp.

    Daartoe zullen er ook stoelen ingeruimd worden op de stadskantoren voor actieve burgers en zullen de ambtenaren op flexkantoren in de wijken moeten gaan werk. Communiceren is een hoofdpunt wat vaak vastloopt.

    Ambtenaren redeneren vanuit een juridisch kader en bewoners vanuit een belevingskader. Het maatschappelijk veld is vaak een terra incognito voor ambtenaren, die veel en vaak in de veilige omgeving van het stadhuis vertoeven.

    Er is veel onderzoek gedaan naar participatie. Wat levert het op is een kernvraag voor de samenleving van de toekomst.

    De positieve invloed van buurtparticipatie op de ontwikkeling van de leefbaarheid lijkt vooral te maken te hebben met de sociaal stabiliserende invloed van participatie: er ontstaat een sociaal netwerk en sterkere binding met de buurt en daardoor minder snelle doorstroming in een buurt.
    (Leidelmeijer, Schulenberg, RIGO, 2012).

    Participatie is een sterk punt uit de omgevingswet. Zwakte is gelegen in het feit dat vorm, inhoud en samenwerkingsvormen nog vaag zijn en burgers en ambtenaren nog omgevormd moeten worden wil de wet op dit punt slagen

    Arno prima aanzet voor een maatschappelijk debat op dit punt

    Groet
    Eric Meijer
    Directeur Johan van Oldenbarneveltstichting

Laat een reactie achter

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *